گیربکس حلزونی
گیربکس حلزونی مکعبی
پرسش و پاسخ
گیربکس حلزونی چیست؟
یکی از متداول‌ترین گیربکس‌های صنعتی موجود در بازار است که از یک ماردون و چرخ حلزون تشکیل شده است. معمولاً به دو صورت گیربکس حلزونی مکعبی و گیربکس حلزونی دایره‌ای در بازار موجود است، این مدل از گیربکس صنعتی بسیار پر فروش است.
انواع گیربکس حلزونی موجود در بازار ایران کدام اند؟
سازندگان مختلفی برای گیربکس‌های حلزونی وجود دارد، از جمله میتوان به سازندگان ایرانی، چینی، ترکیه و ایتالیا اشاره کرد که هر کدام از این گیربکس‌های حلزونی مارک‌های مختلفی دارند که طبیعتاً کیفیت متفاوتی را شامل می‌شوند.
عملکرد گیربکس حلزونی چینی چگونه است؟
برخلاف تصور موجود درباره کیفیت اجناس چینی گیربکس حلزونی چینی با کیفیت هم در بعضی از مارک‌های خاص تولید می‌شود که کیفیت قابل قبولی دارند و چین سابقه طولانی در تولید گیربکس حلزونی دارد که با توجه به قیمت تمام شده محصول، گیربکس حلزونی چینی بازار خوبی در ایران دارد.
به چه دلیل گیربکس حلزونی چینی درجه یک می‌خریم؟
با توجه به سنگ خوردن ماردون (پیچ حلزون) موجود در گیربکس حلزونی چینی و صافی سطح و کیفیت فولاد به کار برده شده در گیربکس حلزونی راه اندازی این گیربکس با صدای کم، نرم و بدون ضربه می‌باشد و عملکرد مناسبی دارد.
گیربکس حلزونی چینی قابلیت اتصال مستقیم به الکتروموتور را دارد البته که در انواع گیربکس حلزونی امکان اتصال با کوپلینگ با موتور هم وجود دارد و همچنین مهم‌ترین علت خرید گیربکس حلزونی چینی درجه یک، قیمت گیربکس حلزونی است.
کاربرد گیربکس حلزونی در صنایع چیست؟
این مدل از گیربکس صنعتی نیز مانند بقیه انواع آن دارای کاربرد گسترده ای در صنعت و خطوط تولید کارخانجات و ماشین آلات صنعتی دارند.
انواع نوار نقاله، انواع بالابر، نواع میکسر (همزن)، انواع میزهای گردون و همچنین گیربکس حلزونی در انواع صنایع مختلف مانند کاشی و سرامیک، صنایع غذایی، صنایع فولاد، صنایع بسته بندی، داروسازی و ... کاربرد دارد.
علت پرکاربرد بودن گیربکس حلزونی در بالابر، نوار نقاله و همزن چیست؟
یکی از مزیت‌های گیربکس حلزونی که متمایز کرده این مدل را در مقایسه با گیربکس‌های صنعتی دیگر بحث خود قفلی آن است. در گیربکس حلزونی، ماردون (پیچ حلزون) روی چرخ حلزون راحت حرکت می‌کند ولی بلعکس آن سخت است و چرخ حلزون روی پیچ حلزون به راحتی نمی‌چرخد.
البته برای نسبت‌های بالا مثلاً 100= i با توجه به ریز بودن دنده‌های چرخ حلزون امکان حرکت بلعکس وجود دارد، پس در بالابر در صورت قطع برق، بار بالعکس حرکت نمی‌کند. اگر الکتروموتور را ترمزدار استفاده کنیم امنیت بیشتری اتفاق می افتد.
در همزن با توجه به این که ورودی و خروجی گیربکس حلزونی 90 درجه اختلاف زاویه دارند با اتصال یک فلنچ خروجی راحت میتوان الکتروموتور و گیربکس حلزونی را روی همزن به بغل نصب کرد. در نوار نقاله نیز ویژگی خود قفلی گیربکس حلزونی امکان حرکت رو به عقب را برای نوار نقاله شیب دار نمی‌دهد و کالا رو به عقب بر نمی‌گردد.
در دسترس بودن و قیمت پایین این گیربکس از مواردی است که مصرف کننده را برای استفاده از گیربکس حلزونی تشویق می‌کند. بازدهی پایین و مصرفی بودن این گیربکس (تعمیر به صرفه نیست) از معایب گیربکس حلزونی است.
نحوه کارکردن گیربکس حلزونی چگونه است؟
مجموعه‌ای از پیچ حلزون و چرخ حلزون که عموماً جنس چرخ حلزون برنجی است و شافت و یاتاقان‌ها و قابی که کل این مجموعه داخل آن قرار می‌گیرد می‌باشد. این دو شافت که پیچ حلزون و چرخ حلزون در امتداد آن هستند، غیرموازی بدون تلاقی که 90 درجه با همدیگه اختلاف جایگاهی دارند. پیچ حلزون داخل گیربکس حلزونی شبیه به پیچ با رشته V مانند است که داخل دنده‌های چرخ حلزون برنجی حرکت می‌کند.
با توجه به مکانیسم گیربکس حلزونی، برنامه‌های کاربردی این مدل از گیربکس صنعتی چیست؟
گیربکس حلزونی طبق مکانیسم خود به عنوان ابزارهای تنظیم کاربرد دارند که کاهش نیروی دنده دلیل اصلی این اتفاق است و با توجه در مزیت اصلی گیربکس حلزونی که قابلیت قفل شدن است می‌تواند ابزار تنظیم را در جای خود نگه دارد مثلاً در گیتارها می‌تواند موقع کوک کردن سیم را در جای خود نگه دارد و بازگشت ناگهانی سیم اتفاق نیفتد.
مزیت مهم گیربکس حلزونی که باعث کاربرد بیشتر این مدل از گیربکس صنعتی شده چیست؟
یکی از مزیت‌های مهم گیربکس حلزونی غیرقابل برگشت بودن آن است (خود قفلی) که باعث شده در ماشین آلات آسانسورهای معمولی یافت شود و به عنوان یک سیستم ترمز ثانویه عمل بکند و مانع از سقوط بار می‌شود و سرعت بار به راحتی کنترل می‌گردد.
همچنین این مزیت از گیربکس حلزونی باعث کاربرد آن در کمربندهای نقاله و دروازه‌های امنیتی شده که گیربکس حلزونی قفل می‌کند و به عقب کار نمی‌کند و در صورت استفاده از دوچرخ دنده حلزونی یکی برای بازکردن و دیگری بستن میتوان دروازه را در هر جهت قفل کرد.
مهم‌ترین مزایای گیربکس حلزونی چیست؟
از مزایای گیربکس حلزونی به عنوان یکی از پرکاربردترین گیربکس صنعتی میتوان به این موارد اشاره کرد:
- خود قفلی یا برگشت ناپذیری
- نرم و کم سر و صدا بودن که البته در شرایطی است که حلزون سنگ خورده باشد
- بیشترین کاهش دور الکتروموتور در ابعاد پایین و کوچک تا نسبت 100= i هم موجود دارد یعنی یک الکتروموتور 1400 دوری را به 14 دور خروجی با گشتاور بالا روی هالو یا شافت خروجی گیربکس حلزونی تبدیل می‌کند.
- قابلیت جابجایی در انواع نصب گیربکس حلزونی
- هزینه کم تعمیر و نگهداری
معایب گیربکس حلزونی چیست؟
بازدهی پایین گیربکس حلزونی که تقریباً کمترین راندمان را در مقایسه با دیگر گیربکس های صنعتی مثل هلیکال و خورشیدی را دارد، چیزی در حدود 55 درصد. علت خود قفلی گیربکس حلزونی به این دلیل است که محور حلزونی به راحتی روی چرخ دنده حرکت می‌کند اما چرخ دنده نمی‌تواند به راحتی روی پیچ حلزون حرکت کند.
که این ویژگی برای نسبت‌های بالا مثلاً 100= i نیست چون دنده‌ها ریز است و احتمال رد کردن گیربکس زیاد است. روغن کاری سخت است. گیربکس حلزونی در واقع یک گیربکس مصرفی است و در صورت مصرف شدن و کچل کردن دنده یا ماردون تراش مجدد و جایگزینی اصلاً به صرفه نیست.
اجزا تشکیل دهنده گیربکس صنعتی چیست؟
- چرخ دنده‌ها (بسته به نوع گیربکس شکل و جنس مختلف دارد)
- پوسته (معمولاً چدن ریخته گری یا آلومنیومی است که دنده‌ها داخل آن قرار می‌گیرد)
- شافت (ورودی یا خروجی گیربکس دارای شافت است که به دوصورت هالو یا سالید شافت است)
- یاتاقان
- کاسه نمد
- در پوش کنترل روغن
چگونه گیربکس حلزونی با بازدهی بالا انتخاب کنیم؟
- اولین نکته انتخاب گیربکس با زاویه مارپیچ مناسب است که حلزون باید زاویه مارپیچ مناسب داشته باشد همچنین باید توجه کرد که حلزون چند رشته‌ای نسبت به حلزون تک رشته‌ای کارایی بیشتری دارد. برای مثال اگر یک چرخ حلزون 20 دندانه دارد و ماردون (پیچ حلزون) دو رشته باشد نسبت گیربکس 10 = 2⁄i = 20 است که در مقایسه با گیربکس حلزونی که چرخ حلزون با 10 دندانه دارد و پیچ حلزون تک رشته است یعنی نسبت گیربکس 10 = 1⁄i = 10 است، بازدهی بیشتری دارد.
- انتخاب روغن مناسب می‌تواند اصطکاک و گرمای عملکرد را کاهش دهد پس باعث افزایش بازدهی می‌گردد.
- انتخاب مواد و فناوری ساخت مناسب برای گیربکس حلزونی یعنی شافت حلزون باید فولاد سخت شده باشد که تا کیفیت سطح مناسب سنگ خورده باشد ، برای چرخ حلزون هم دو مدل وجود یکی ترکیب آلومینیوم برنجی که (4-9) گفته می‌شود و دیگری قلع برنجی که (2-12) گفته می‌شود، که بازدهی قلع برنجی بیشتر است و دیرتر خراب می‌شود که معمولاً داخل موجود نیست و باید سفارش گذاری شود، چون بحث قیمت مهم است برای مصرف کننده ترجیحاً گیربکس حلزونی کم قیمت (4-9) را خریداری می‌کند.
نحوه اتصال الکتروموتور به گیربکس حلزونی چگونه است؟
اگر ورودی گیربکس هالو باشد برای اتصال مشکل خاصی وجود ندارد و به راحتی میتوان با جازدن خار الکتروموتور در جای خار هالو گیربکس حلزونی این کار را انجام داد،ولی بهتر است ابتدا شافت الکتروموتور را به خوبی تمیز کرد و هالو را خیلی کم حرارت داد یا با روغن چرب کرد و جای خار را به درستی تطبیق داد.
عیب یابی گیربکس حلزونی و راهکار برای رفع عیوب به چه صورت است؟
- اگر گیربکس حلزونی لرزش غیر معمول داردامکان آن است که پیچ‌ها شل باشد، اتصالات ورودی خراب باشد، خار یا جای خار ایراد داشته باشد، بیرینگ یا چرخ دنده آسیب دیده باشد و یا جسم خارجی داخل گیربکس باشد.
- اگر گیربکس حلزونی نشت روغن دارد امکان دارد وضعیت نصب یا درپوش روغن نامناسب باشد ، کاسه نمد خرابی داشته باشد و یا روغن بیشتر از میزان نرمال داخل گیربکس حلزونی باشد.
- اگر دمای گیربکس حلزونی زیاد باشد امکان دارد روانکار کم یا نامناسب باشد ، دمای محیط کار بسیار بالا باشد که باید ضریب حرارتی در نظر گرفته شود و از یک گیربکس مناسب‌تر استفاده کرد.
- دمای زیاد در محل بیرینگ ها می‌تواند علت آن بار شعاعی زیاد باشد یا روانکار کم و نامناسب باشد ، یا از یاتاقان بندی مناسب استفاده نشده باشد که میتوان در صورت لزوم و رفع این مشکل از گیربکس بزرگ‌تر استفاده کرد.
- اگر گیربکس حلزونی صدای نامتعارف دارد می‌تواند علت آن کم بودن روانکار یا جای خار نامناسب ، خرابی در اتصالات، تراز نبودن سطح یا کچل کردن دنده‌ها باشد که باید در صورت نیاز گیربکس حلزونی را تعویض کرد.
نکات کلی و مهم در هنگام نصب اولیه گیربکس‌های حلزونی چیست؟
- هم تراز و هم راستا بودن
- گیربکس حلزونی را باید روی سطح ثابتی پیچ کرد.
- اگر لَنگ وجود دارد باید گیربکس حلزونی را با بازوی گشتاور و یا فلنچ خروجی مناسب وصل کرد.
- اگر الکترو موتور سنگین است برای کنترل وزن آن زیرش حائل قرار دهید.
- اگر در خروجی گیربکس حلزونی اضافه بار مانند فولی و یا زنجیر است استانداردها را برای اضافه بار رعایت کنید.
